Włodzimierz Taboryski
PROJEKT (sierpień 2006)
AKADEMIA LICEALISTY
PODSTAWY SYSTEMU.
- Kraj należy pokryć siecią współpracujących ze sobą kół zainteresowań: międzyszkolnych, regionalnych, wojewódzkich i ogólnopolskich.
a. Zajęcia kół międzyszkolnych mogą się odbywać raz w tygodniu (w miastach), co dwa-trzy tygodnie dla uczniów szkół wiejskich lub z małych miejscowości;
b. Koła regionalne (oddziały kuratoryjne) powinny skupiać najlepszych uczniów z kół międzyszkolnych (techniki doboru mogą być bardzo zróżnicowane, np. wyróżnienie za najlepiej zrealizowany zadany temat, najlepszy referat czy praca na zaplanowaną sesję) – spotkania raz na miesiąc, jednodniowe lub weekendowe;
c. Koła wojewódzkie wyławiają najlepszych, najciekawszych uczniów z zajęć kół regionalnych – więc ich spotkania odbywają się co trzy miesiące w weekendy.
d. Zajęcia ogólnopolskie są dla najlepszych z najlepszych - raz w roku w wakacje lub ferie.
- Koła powinny skupiać uczniów szkół ponadgimnazjalnych: ogólnokształcących, profilowanych, techników, zawodówek, domów dziecka a nawet zdolniejsi gimnazjaliści placówek publicznych i niepublicznych,.
- Koła powinny specjalizować się nie tylko w tzw. przedmiotach szkolnych, ale także wykraczać poza nie. Powinny to być koła dziennikarskie, filozoficzne, działalności społecznej i politycznej, przedsiębiorczości, literackie, filmowe itd.
- Prowadzenie kół należy powierzyć wybitnym nauczycielom i ludziom spoza oświaty, np. z domów kultury, mediów, których młodzież uznaje za autorytet.
- Na zajęcia musza być zapraszani specjaliści z zewnątrz związani z główną dyscypliną koła, ale także specjaliści dyscyplin pokrewnych a także od retoryki, psychologowie osobowości, trenerzy technik studiowania. Powinni też być wykładowcy wyższych uczelni. Każde spotkanie powinno mieć charakter: zamknięty – z wnioskami podsumowującymi ten parogodzinny warsztat; oraz otwarty – zachęcający, zmuszający do kontynuowania pracy w domu i przesłania jej wyników do oceny zewnętrznej.
- Miejscem spotkań powinny być macierzyste placówki prowadzących zajęcia nauczycieli, domy kultury, redakcje czasopism itd. W przypadku placówek oświaty i kultury – dobrze byłoby je doposażać.
- Uczestnicy powinni otrzymywać za darmo, lub na preferencyjnych warunkach publikacje fachowe, pomoce dydaktyczne, a nawet okolicznościowe lub stałe stypendia. Powinni być informowani i zapraszani na sesje naukowe, konferencje, seminaria.
- Spowodować, żeby udział w zajęciach nobilitował uczestników, stawał się źródłem pozytywnego snobizmu dla nich i dla macierzystej szkoły.
- System powinien działać równolegle do systemów Towarzystwa Szkół Twórczych i Krajowego Funduszu Na Rzecz Dzieci.
- Przepływ informacji, wymiana doświadczeń może odbywać się na jakimś portalu edukacyjnym.
JAK TO ZROBIĆ?
- Przyjąć, że system powinien rozwijać się niemal naturalnie – oczywiście inspirując i szukając środowisk mogących prowadzić zajęcia, korzystając z porad metodyków, wizytatorów, samorządów oświatowo-kulturalnych itp.; powinni być wojewódzcy koordynatorzy, ale nie będzie można tego zrealizować bez stałej współpracy z kuratoriami.
a. system wojewódzki może powstać w ciągu trzy-pięciu lat.
b. system krajowy powstawać będzie w oparciu o najaktywniejsze środowiska, które podejmą się współpracy bilateralnej i organizacji warsztatów ogólnokrajowych.
- Działać delikatnie, aby nie skonfliktować drażliwych, szkolnych środowisk. Spowodować współpracę najlepszych prowadzących, z których każdy będzie mógł prowadzić swój wybrany temat. Zapewnić im motywacje naukowe, finansowe i prestiżowe.
- Pierwsze koła międzyszkolne oprzeć na już wzorcowo funkcjonujących kołach szkolnych, co nie wyklucza gościnnych wizyt w innych szkołach.
- Koła wykraczające poza edukację szkolną należy tworzyć po znalezieniu w terenie specjalistów.
- Rekrutacja uczniów może odbywać się poprzez skierowania szkolne, ale powinna też być niezależna: zorganizować niezależną i pozaszkolną bardzo atrakcyjną sesję, warsztaty itp. W trakcie tej sesji wyłowić najciekawszych (obserwator, ankieta, testy, ćwiczenia, dyskusja sterowana, praca w grupach) i następnie zaprosić ich do uczęszczania na systematyczne zajęcia.
- Pieniądze – z dotacji samorządowych, MENiS a nawet z funduszy strukturalnych UE, patronat nad poszczególnymi tematami czy kołami sprawowałyby wybrane wyższe uczelnie.
WZORCE.
- Podobny system dla 30 liceów i 30 podstawówek z całej Polski stworzyła w 1981 roku dr Danuta Nakoneczna i m.in. ja wprowadzałem go w życie, jako ówczesny wiceprzewodniczący Towarzystwa Szkół Twórczych i wicedyrektor ds naukowych warszawskiego LX LO im. Wojciecha Górskiego.
2. Jeden-dwa obozy naukowe w roku organizuje dla swoich stypendystów Krajowy Fundusz Na Rzecz Dzieci - dla różnych dyscyplin naukowych, oraz koncerty stypendystów utalentowanych muzycznie.
3. Władze oświatowe Szczecina wspomagają w ten sposób powstałe po 1990 roku XIII LO, które od 2004 roku jest najlepszą olimpijską szkołą w Polsce.
4. Od lat działają w wielu gminach i dzielnicach koła międzyszkolne – najczęściej gimnazjalne.